Biostatystyka i metody dokumentacji

Materiały do pobrania

Tematy zadań 

1. Statystyka elemetarna i opisowa (Łomnicki + o skali ilorazowej z dowolnego innego źródła)

  • przedmiot zastosowań statystyki
  • dane statystyczne i ich podziały
  • grupowanie danych (skale pomiarowe - nominalna, porządkowa, interwałowa, ilorazowa, tworzenie szeregu rozdzielczego)
  • kodowanie i transformacja danych
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

2. Miary statystyczne

  • położenie (średnia arytmetyczna, ważona, geometryczna i harmoniczna, kwantyle /kwartyl, decyl, kwintyl, percentyl, mediana/, wartość modalna)
  • rozproszenie (wariancja, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności)
  • asymetria (lewo- i prawoskośność, współczynnik/wskaźnik skośności)
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

3. Zmienne losowe jednowymiarowe i ich rozkłady teoretyczne - cz. I

  • klasyczna definicja prawdopodobieństwa
  • twierdzenia i definicje dot. prawdopodobieństwa (niezależność zdarzeń, zdarzenia wyłączające się, zdarzenia zespołowo niezależne, pr. warunkowe, pr. iloczynu zdarzeń, pr. sumy zdarzeń)
  • zmienna losowa skokowa, rozkład prawdopodobieństwa zmiennej losowej skokowej
  • rozkład dwumianowy (Bernoulliego) jako przykład rozkładu skokowej zmiennej losowej
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

4. Zmienne losowe jednowymiarowe i ich rozkłady teoretyczne - cz. II

  • zmienna losowa ciągła
  • rozkład normalny jako przykład zmiennej losowej typu ciągłego (wzór na gęstość rozkładu, krzywa Gaussa i zależność jej kształtu od parametrów, własności wykresu rozkładu normalnego, reguła trzech sigm)
  • praktyczne posługiwanie się tablicowanym rozkładem normalnym N(0;1) – normalizacja rozkładu, korzystanie z tablic dystrybuanty r. normalnego
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

5. Testowanie hipotez statstycznych – TEN TEMAT WE WSZYSTKICH GRUPACH PRZEDSTAWIAJĄ PROWADZĄCY

  • statystyczna próba losowa – reprezentatywność (losowość, niezależność, liczność)
  • procedura postępowania przy testowaniu hipotez
  • hipoteza zerowa i alternatywna, poziom istotności testu, obszar krytyczny /odrzucenia/, obszar nieodrzucenia, błąd pierwszego i drugiego rodzaju, moc testu statystycznego
  • testy jednostronne (jakościowe) i dwustronne (ilościowe)
  • obszar krytyczny i jego wyznaczanie dla zmiennej losowej ciągłej na przykładzie r. normalnego
  • p-wartość (p-value) testu statystycznego
  • film z prezentacją

6. Rozkład funkcji zmiennych losowych

  • rozkład statystyki z próby i rozkład graniczny (centralne twierdzenie graniczne)
  • rozkład średnich z prób
  • błąd standardowy
  • rozkład t-Studenta (zmienna t, zależność kształtu rozkładu od jego parametrów, stopnie swobody układu, tablice wartości krytycznych rozkładu t)
  • granica próby małej i dużej - praktyczne konsekwencje uznania próby za małą/dużą
  • przedziały ufności dla średniej
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

7. Testy statystyczne - część I

  • przypomnienie procedury testowania hipotez ststystycznych
  • testy porównania z hipotezą dla jednej próby:
    - dwustronny test dla średniej w populacji w przypadku dużej próby lub próby z rozkładu normalnego o znanym odchyleniu standardowym
    - dwustronny test dla średniej w populacji w przypadku małej próby i rozkładu normalnego
  • testy porównujące dwie populacje (część I):
    - testy dla prób zależnych i niezależnych (różnice; kiedy możemy stosować którą metodę)
    - porównanie wyników obserwacji zestawionych w pary - próba zależna
    - test sprawdzający hipotezę o różnicy między średnimi w dwóch populacjach - próba niezależna o dużej liczebności
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

8. Testy statystyczne (część II)

  • rozkład F (Łomnicki)
  • test na równość wariancji w dwóch populacjach (wersja prostsza z ilorazem wariancji - bez użycia zmiennej chi kwadrat – Łomnicki)
  • testy porównujące dwie populacje (część II - testów omawianych w temacie 7.):
    - test dla różnicy między średnimi w dwóch populacjach przy jednakowych wariancjach i małej próbie
    - test dla różnicy między średnimi w dwóch populacjach przy różnych wariancjach i małej próbie
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

9. Testy statystyczne - część III

  • testy nieparametryczne (założenia, dlaczego czasem nie można stosować testów parametrycznych?)
    - test znaków
    - test Wilcoxona dla par wiązanych
    - test U (Manna-Whitney'a)
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

10. Testy statystyczne - część IV

  • test chi kwadrat
    - założenia i ograniczenia (minimalna wartość oczekiwana w klasie, poprawka Yatesa)
    - test zgodności rozkładu wielomianowego
    - badanie zgodności szeregu rozdzielczego z r. normalnym
    - test niezależności zmiennych
  • miara zależności zmiennych nominalnych (współczynnik fi-Youle'a i V-Cramera)
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

11. Szereg dwucechowy – korelacja i regresja

  • charakterystyka szergu dwucechowego
  • regresja liniowa:
    - dwa modele regresji liniowej
    - metoda najmniejszych kwadratów
    - równanie regresji (obliczanie współczynników)
    - postępowanie przy braku liniowości związku
  • korelacja zmiennych:
    - współczynnik korelacji Pearsona i jego interpretacja
    - test sprawdzający skorelowanie dwóch zmiennych (to zagadnienie proponuję opracować z książki Amira D. Aczela: "Statystyka w zarządzaniu")
    - współczynnik korelacji rang Spearmana
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

12. Analiza wariancji (ANOVA)

  • dlaczego należy stosować analizę wariancji? (dlaczego wielokrotne testy t-Studenta są niewystarczające?)
  • testowanie hipotez w ANOVA
  • założenia i modele analizy wariancji
  • wariancja między- i wewnątrzgrupowa oraz stopnie swobody
  • sumy kwadratów odchyleń
  • tworzenie tabeli (tablicy) ANOVA
  • testy post-hoc (kiedy stosować, przykłady testów)
  • zadania do pobrania
  • film z prezentacją

Literatura

  • podstawowa:

Amir D. Aczel: "Statystyka w zarządzaniu. Pełny wykład", Wydawnictwo Naukowe PWN
Adam Łomnicki: "Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników", Wydawnictwo Naukowe PWN

  • uzupełniająca:

Michał Kopczyński: "Podstawy statystyki. Podręcznik dla humanistów", Wydawnictwo Mówią Wieki
Mieczysław Sobczyk: "Statystyka", Wydawnictwo Naukowe PWN
Radosław Kala: "Statystyka dla przyrodników", Wydawnictwo Akademi Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu
Wiktor Oktaba: "Elementy statystyki matematycznej i metodyka doświadczalnictwa", Wydawnictwo Naukowe PWN (uwaga, to jest bardzo stara i chyba ostatnio nie wznawiana książka, więc może być naprawdę trudno dostępna)