Procedury bioasekuracji w Katedrze Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Konsumenta
Dokument zawiera następujące instrukcje dotyczące bioasekuracji:
1. dezynfekcja pomieszczeń
2. utylizacja odpadów biologicznych
3. postępowanie w sytuacji uwolnienia drobnoustrojów potencjalnie patogennych lub mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMM)
4. postępowanie na ćwiczeniach laboratoryjnych w Katedrze Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Konsumenta
5. postępowanie na ćwiczeniach wyjazdowych do rzeźni i zakładów przetwórstwa
Instrukcja dezynfekcji pomieszczeń w laboratoriach Katedry Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Konsumenta
Do dezynfekcji stosuje się następujące roztwory:
- 70% r-r etanolu (blaty, powierzchnie robocze)
- 2,5% r-r podchlorynu sodowego (zlewy)
- 3% r-r nadtlenku wodoru (dezynfekcja pipet automatycznych)
- Światło UV z lamp bakteriologicznych umieszczonych w laboratorium mikrobiologicznym i w stołach laminarnych
1. Pracownik/eksperymentator zobowiązany jest korzystać ze środków ochrony osobistej (rękawice ochronne, fartuch ochronny, okulary ochronne) podczas wszystkich zabiegów dezynfekcji oraz zachować najwyższe standardy czystości w pomieszczeniach.
2. Po zakończeniu pracy w laboratorium należy dokonać dezynfekcji blatów, dezynfekcji powierzchni roboczych stołów laminarnych, zebrania odpadów i ich przygotowania do utylizacji.
3. Po zakończeniu pracy z bakteriami patogennymi należy inaktywować przez autoklawowanie pozostałości zawiesin bakterii, a także materiałów i środków ochrony indywidualnej mających kontakt z bakteriami.
4. Powierzchnie robocze należy przemyć roztworem detergentu stosując jednorazowe ręczniki papierowe oraz dezynfekować za pomocą 70% r-ru etanolu. Po zakończonych pracach pracownicy powinni umyć dokładnie ręce i ewentualnie zdezynfekować. W laboratorium mikrobiologicznym po zakończonych pracach należy włączyć lampę UV.
Instrukcja postępowania z odpadami w Katedrze Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Konsumenta
Instrukcja dotyczy zasad postępowania z odpadami zawierającymi patogenne drobnoustroje, w tym GMM. Instrukcja obowiązuje wszystkich pracowników, których praca jest związana z wytwarzaniem odpadów oraz biorących udział w wewnętrznym transporcie odpadów.
A. Odpady zwierające mikroorganizmy potencjalnie patogenne, w tym modyfikowane genetycznie (GMM)
1. Odpady powstające podczas z drobnoustrojami, w tym GMM, takie jak końcówki, plastikowe probówki, plastikowe płytki, rękawiczki, ręczniki papierowe gromadzone są w autoklawowalnych workach umieszczonych w szczelnie zamykanych pojemnikach, a następnie unieszkodliwiane poprzez autkolawowanie.
2. Probówki szklane zawierające hodowle bakteryjne powinny być na bieżąco unieszkodliwiane poprzez autoklawowanie.
3. Po zabiegach unieszkodliwiania odpady tego rodzaju mogą być traktowane jak odpady medyczne lub chemiczne.
4. Odpady te powinny być umieszczane w workach lub pojemnikach z tworzyw sztucznych transportowane do miejsca składowania odpadów i odbierane przez specjalistyczną firmę w celu utylizacji.
B. Postępowanie w sytuacji uwolnienia drobnoustrojów potencjalnie patogennych lub mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMM)
1. Do niekontrolowanego uwolnienia mikroorganizmów może dojść podczas wirowania hodowli bakteryjnych lub w przypadku stłuczenia naczynia laboratoryjnego, w którym hodowane są drobnoustroje lub w skutek innej okoliczności powodującej wydostanie się drobnoustrojów z naczynia hodowlanego.
2. W przypadku stwierdzenia awarii należy natychmiast przystąpić do przeciwdziałania skutkom awarii i rozpocząć usuwanie jej skutków. W tym celu należy zminimalizować ryzyko rozprzestrzeniania się mikroorganizmów, w tym GMM.
3. W takich przypadkach należy podjąć następujące czynności:
- Płyn zawierający mikroorganizmy lub GMM należy zebrać bibułą nasączoną 70% etanolem, którą następnie należy umieścić w worku i poddać autoklawowaniu.
- Miejsce, gdzie doszło do wydostania się mikroorgannizmów należy przykryć bibułą nasączoną 70% etanolem lub komercyjnym środkiem dezynfekcyjnym na minimum 10 minut, a następnie wytrzeć czystą bibułą nasączoną środkiem dezynfekcyjnym. Bibułę umieścić w worku do autoklawowania.
- Nie należy stosować środka dezynfekcyjnego bezpośrednio na rozlaną zawiesinę bakteryjną.
- Czynność tą należy wykonywać w rękawicach ochronnych.
- Bezwzględnie należy stosować się do zaleceń/instrukcji producentów środków dezynfekcyjnych używanych w danym laboratorium.
- Nie przewiduje się zaistnienia awarii polegającej na niekontrolowanym rozprzestrzenianiu się drobnoustrojów, w tym GMM, jeżeli zostaną zastosowane wszystkie warunki bezpieczeństwa w określonym wniosku. Nie można jednakże wykluczyć takiej ewentualności w przypadku niezamierzonego błędu człowieka lub urządzeń, w przypadku wystąpienia wypadku pracownika podjąć działania zgodnie z wytycznymi dotyczącymi udzielania pierwszej pomocy, zabezpieczyć miejsce zdarzenia i powiadomić przełożonego.
Instrukcja postępowania na ćwiczeniach laboratoryjnych w Katedrze Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Konsumenta
Instrukcja dotyczy wszystkich studentów. Ma na celu ograniczenie narażenia studentów na transmisję patogennych drobnoustrojów.
1. Wszyscy studenci muszą być zapoznani z zasadami BHP na ćwiczeniach w laboratorium Katedry Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Konsumenta.
2. Przed rozpoczęciem ćwiczeń studenci muszą założyć fartuch ochronny.
3. Wszelkie odpady powstające w czasie pracy z drobnoustrojami muszą być składowane w przeznaczonych do tego pojemnikach na stole, które po zakończeniu ćwiczeń umieszczane są w autoklawie.
4. Stoły laboratoryjne muszą być zdezynfekowane po zakończeniu ćwiczeń.
5. Studenci przed opuszczeniem sali ćwiczeń zobowiązani są do zdjęcia fartucha oraz dokładnego umycia rąk mydłem i ewentualnie dezynfekcji rąk.
6. W przypadku rozlania materiału zakaźnego student zobowiązany jest zgłosić problem prowadzącemu ćwiczenia.
7. Należy postępować jak opisano w punkcie: „Postępowanie w sytuacji krytycznej uwolnienia drobnoustrojów potencjalnie patogennych lub mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMM)”
Instrukcja dotycząca postępowania na ćwiczeniach wyjazdowych w zakładach ubojowych
A. Przygotowanie przed wyjazdem do ubojni zwierząt.
1. Każdy student musi posiadać ważne badania do celów sanitarno-epidemiologicznych oraz być zaopatrzony w następującą odzież ochronną: białe kalosze, biały jednorazowy kombinezon, czepek na włosy, a w przypadku posiadania zarostu na twarzy – maseczkę na twarz.
2. W przypadku występowania u studenta zakaźnej choroby stanowiącej potencjalne zagrożenie dla produktów spożywczych lub zwierząt student musi poinformować prowadzącego przedmiot. Taki student nie będzie dopuszczony do wejścia na obszar produkcyjny.
3. Przybycie do ubojni:
- Studenci spotykają się w wyznaczonym miejscu i czasie z prowadzącym.
- Zostają zapoznani z zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa, higieny, procedur pracy i postępowania w przypadku nagłych sytuacji.
- Następnie studenci kierują się do wskazanej szatni w celu przebrania się w odpowiednią odzież ochronną .
- Studenci zostawiają w szatni wszelkie przedmioty osobiste, takie jak torby, telefony komórkowe, długopisy, itp.
Nie wolno wnosić na linie produkcyjne żadnych przedmiotów osobistych ani telefonów komórkowych!
- Studenci zdejmują i zostawiają w szatni wszelką biżuterię (zegarki, bransoletki, pierścionki, wisiorki, kolczyki, itp). W przypadku posiadania kolczyków, których nie można zdjąć muszą być one dokładnie zaklejone plastrem (najlepiej w kolorze niebieskim).
- Studenci zakładają odzież ochronną w następującej kolejności: czepek całkowicie zakrywający włosy, fartuch lub kombinezon ochronny (jednorazowy), studenci z objawami kaszlu lub kataru zakładają jednorazową maseczkę na nos i usta, studenci posiadający zarost na twarzy również zakładają maseczki lub specjalne osłony na wąsy i brodę; na końcu studenci zakładają czyste, białe kalosze.
- Przed wejściem na linię ubojową każdy student jest zobowiązany założyć na głowę biały kask ochronny.
- Przed samym wejściem na linię ubojową lub rozbiorową studenci muszą umyć i zdezynfekować ręce zgodnie z instrukcją mycia rąk (zwilżenie rąk ciepłą, bieżącą wodą, dokładne umycie mydłem, spłukanie, wysuszenie, dezynfekcja). Studenci, którzy mają pomalowane lub sztuczne paznokcie obowiązkowo po umyciu rąk zakładają jednorazowe rękawiczki.
3. Uczestnictwo w zajęciach praktycznych:
- Studenci poruszają się po zakładzie ubojowym jedynie w towarzystwie prowadzącego przedmiot przestrzegając kolejności przejścia od strefy czystej do brudnej.
- Są zobowiązani do wykonywania poleceń prowadzącego, a także pracowników ubojni oraz zachowania ostrożności i dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych osób przebywających na terenie ubojni.
- Aktywnie uczestniczą w zadaniach związanych z kontrolą sanitarno-weterynaryjną, identyfikacją chorób oraz oceną stanu zdrowia zwierząt.
- W przypadku zranienia się student natychmiast przerywa wykonywanie zadań, myje ręce przy użyciu ciepłej wody i mydła. Rana jest dezynfekowana alkoholem lub innym środkiem dezynfekcyjnym oraz opatrywana.
- W przypadku wystąpienia złego samopoczucia (zawroty głowy, słabość), student jest zobowiązany niezwłocznie poinformować prowadzącego przedmiot oraz udać się do szatni wraz z osobą towarzyszącą.
Instrukcja dotycząca postępowania na ćwiczeniach wyjazdowych w zakładach przetwórstwa mięsnego, drobiarskiego, mleczarniach
A. Przygotowanie przed wyjazdem do zakładów przetwórczych.
1. Każdy student musi posiadać ważne badania do celów sanitarno-epidemiologicznych
2. Katedra Higieny lub zakład przyjmujący studentów zapewnia dla każdego studenta jednorazową odzież ochronną: czepek na włosy, fartuch ochronny, osłonki na obuwie, maseczki.
3. W przypadku występowania u studenta zakaźnej choroby stanowiącej potencjalne zagrożenie dla produktów spożywczych student musi poinformować prowadzącego przedmiot. Taki student nie będzie dopuszczony do wejścia na obszar produkcyjny.
4. Przed wejściem do zakładu studenci zostają zapoznani z zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa, higieny, procedur pracy i postępowania w przypadku nagłych sytuacji.
5. Studenci zostawiają w autobusie lub samochodach, którymi przyjechali do zakładu wszelkie przedmioty osobiste, takie jak torby, telefony komórkowe, długopisy, itp.
6. Studenci zdejmują i zostawiają w autobusie lub samochodzie wszelką biżuterię (zegarki, bransoletki, pierścionki, wisiorki, kolczyki, itp). W przypadku posiadania kolczyków, których nie można zdjąć muszą być one dokładnie zaklejone plastrem (najlepiej w kolorze niebieskim).
Nie wolno wnosić do zakładu żadnych przedmiotów osobistych ani telefonów komórkowych!
Nie wolno wchodzić na linie produkcyjne w biżuterii!
6. W wyznaczonej szatni studenci zakładają odzież ochronną w następującej kolejności: czepek całkowicie zakrywający włosy, fartuch lub kombinezon ochronny (jednorazowy), studenci z objawami kaszlu lub kataru zakładają jednorazową maseczkę na nos i usta, studenci posiadający zarost na twarzy również zakładają maseczki lub specjalne osłony na wąsy i brodę; na końcu studenci zakładają jednorazowe osłonki na obuwie.
7. Przed samym wejściem na część produkcyjną studenci muszą umyć i zdezynfekować ręce zgodnie z instrukcją mycia rąk (zwilżenie rąk ciepłą, bieżącą wodą, dokładne umycie mydłem, spłukanie, wysuszenie, dezynfekcja). Studenci, którzy mają pomalowane lub sztuczne paznokcie obowiązkowo po umyciu rąk zakładają jednorazowe rękawiczki.
8. Studenci poruszają się po zakładzie jedynie w towarzystwie prowadzącego przedmiot przestrzegając kolejności przejścia od strefy czystej do brudnej.
9. Są zobowiązani do wykonywania poleceń prowadzącego, a także pracowników zakładu oraz zachowania ostrożności i dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych osób przebywających na terenie ubojni.
10. Studenci przechodząc przez działy produkcyjne nie mogą dotykać bez pozwolenia żadnych surowców, produktów, maszyn, urządzeń, nie mogą przeszkadzać pracownikom, poruszają się zwartą grupą za przewodnikiem.
11. W przypadku wystąpienia złego samopoczucia (zawroty głowy, słabość, itp), student jest zobowiązany niezwłocznie poinformować prowadzącego przedmiot oraz udać się do szatni wraz z osobą towarzyszącą.
