Zasady ogólne

Procedury bioasekuracji na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej UPWr - zasady ogólne

Wytyczne dotyczące zasad bezpiecznego użytkowania zasobów Wydziału Medycyny Weterynaryjnej we Wrocławiu w odniesieniu do dydaktyki, świadczenia usług

CEL:

1. wprowadzenie i przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy ze studentami (zajęcia dydaktyczne), pacjentami (właściciel i zwierzę), próbkami przyjmowanymi do analiz i materiałem biologicznym innego pochodzenia (organizmy żywe oraz toksyny) oraz odczynnikami,

2. zapoznanie personelu i studentów kierunku weterynaria (oraz studentów spoza kierunku weterynaria odbywającymi zajęcia w pomieszczeniach Wydziału Medycyny Weterynaryjnej) z zasadami bezpieczeństwa pracy i dydaktyki,

3. wyrobienie u studentów prawidłowych nawyków niezbędnych do zachowania bezpieczeństwa poprzez demonstrowanie i praktyczne wykonywanie określonych czynności i procedur, szczególnie w pomieszczeniach zakładów leczniczych dla zwierząt funkcjonujących na wydziale,

4. ochrona personelu, studentów i klientów przed chorobami odzwierzęcymi poprzez zapobieganie rozprzestrzenianiu chorób pomiędzy pacjentami, z pacjentów na personel , personelu na pacjentów i pomiędzy personelem (w tym studentów) oraz opiekunów zwierząt,

5. wpływanie na klientów i otoczenie wydziału w zakresie właściwej profilaktyki chorób odzwierzęcych.

6. zapewnienie prawidłowego funkcjonowania jednostek wydziałowych.

DEFINICJE, INSTRUKCJE i WYTYCZNE

Personel: wszystkie osoby pracujące na wydziale Medycyny Weterynaryjnej w jakimkolwiek charakterze, niezależnie od tego czy są to pracownicy techniczni, lekarze weterynarii, pracownicy naukowi, dydaktyczni, studenci czy wolontariusze.

Choroby odzwierzęce: zakaźne (lub pasożytnicze) choroby zwierząt, bądź przez zwierzęta roznoszone, przenoszące się na człowieka lub odwrotnie, do zakażenia którymi dochodzi poprzez kontakt bezpośredni lub pośredni poprzez kontakt z materiałem pochodzenia zwierzęcego oraz rzadziej drogą powietrzną.

Zagrożenia i klasyfikacja zagrożeń

Klasa 1 – Nie stwarzające zagrożenia. Stosowanie normalnych procedur. Czynniki chorobotwórcze, zwykle nie przenoszące się pomiędzy zwierzętami i nie stwarzające zagrożenia dla ludzi.

Klasa 2 – Stwarzające niewielkie zagrożenie. Stosowanie normalnych procedur. Czynniki chorobotwórcze, które mogą przenosić się pomiędzy zwierzętami ale nie powodują poważnych zagrożeń, w tym infekcje powodowane przez bakterie wrażliwe na antybiotyki.

Klasa 3 – Stwarzające zagrożenie. Konieczne zastosowanie środków ochronnych. Czynniki chorobotwórcze, które mogą przenosić się pomiędzy zwierzętami i powodują poważne choroby, w tym infekcje powodowane przez bakterie oporne na antybiotyki. Czynniki chorobotwórcze stanowiące niewielkie zagrożenie dla zdrowia ludzi.

Klasa 4 - Stwarzające zagrożenie. Wymagające izolacji. Czynniki chorobotwórcze o wysokiej zaraźliwości oraz stanowiące poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi.

ZALECENIA OGÓLNE

Zakaz spożywania jedzenia i picia napojów w pomieszczeniach Wydziału Medycyny Weterynaryjnej, w których odbywają się zajęcia dydaktyczne oraz w innych pomieszczeniach z restrykcjami opisanych na poziomie katedr.

Zakaz pojenia zwierząt z ogólnie dostępnych naczyń – udostępnianie wody indywidualnie na życzenie klienta, szczególnie w okresie letnim.

Zakaz ruchu osób postronnych (poza pracownikami wydziału, studentami odbywającymi zajęcia oraz właścicielami zwierząt czy interesantami pod nadzorem personelu) korzystającymi z usług oferowanych przez Wydział.

Ograniczenie ruchu zwierząt, szczególnie będących pacjentami w miejscach świadczenia usług dla klientów.

Ponadto zastosowano znaki graficzne zakazu, ostrzegawcze i nakazu tzw. piktogramy określające najważniejsze zasady postępowania w określonych pomieszczeniach.

Wprowadzenie zasad ruchu i przemieszczania się studentów i personelu w pomieszczeniach ogólnie dostępnych oraz w pomieszczeniach objętych szczegółowymi wytycznymi (poziom katedry). Opracowanie i wdrożenie instrukcji stanowiskowych dla poszczególnych miejsc pracy ze studentami oraz klientami. Zastosowanie kolorowych linii przy wejściach do poszczególnych pomieszczeń: kolory żółty i czerwony.

Linia żółta – pomieszczenia dostępne dla studentów po spełnieniu określonych warunków (określenie na poziomie katedry), występowanie czynników klasy 1 lub 2.

Linia czerwona – pomieszczenia dostępne dla studentów po spełnieniu określonych warunków tylko pod nadzorem personelu (określenie na poziomie katedry), występowanie czynników klasy 3 lub 4.

Brak linii – dostępność na zasadach ogólnych

Każde pomieszczenie dostępne dla studentów zostanie wyposażone w informacje umieszczona przed wejściami w postaci kodu QR z informacjami zawierającymi warunki wejścia do pomieszczenia

Wytyczne ogólne dla studentów

- środki ochrony osobistej (odzież, obuwie, dodatki) noszona na zajęciach powinna być czysta i nieużywana wcześniej w miejscach, w których istniało ryzyko kontaminacji, związane z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku

- przed zajęciami (szczególnie w pomieszczeniach objętych rygorem dostępności – linie żółte i czerwone) obowiązkowo należy umyć dłonie wodą i mydłem, a jeśli wymaga tego instrukcja również zdezynfekować środkiem dezynfekcyjnym,

- instrukcja mycia i dezynfekcji rąk (obrazowe oraz tekstowe instrukcje umieszczone są w każdym pomieszczeniu laboratoryjnym, klinicznym oraz salach dydaktycznych)

Mycie rąk jest najważniejszą czynnością zmniejszającą ryzyko rozprzestrzeniania drobnoustrojów chorobotwórczych.

UWAGA: należy stosować w odpowiedni sposób odzież i sprzęt ochronny jednorazowy aby zapobiec kontaminacji skóry i często dotykanych powierzchni. Po użyciu jednorazowa odzież ochronna powinna trafić do pojemników na odpady i zostać zutylizowana według obowiązujących standardów.

Instrukcja stosowania środków ochrony osobistej

Pracownicy i studenci w miarę możliwości powinni dbać o swoje własne bezpieczeństwo i swoje zdrowie, jak również zdrowie osób, z którymi będą pracować. Powinni używać przy pracy zabezpieczeń osobistych i urządzeń ochronnych oraz zaznajomić się z instrukcjami obsługi i konserwacji przedmiotów ochrony osobistej i utrzymywać je w należytym porządku, w tym przeprowadzać drobne konserwacje. Należy używać środków ochrony osobistej wyłącznie w przeznaczonym do tego celu oraz wykorzystywać je efektywnie i oszczędnie. Ubiór personelu i studentów powinien być zadbany i dopasowany do sytuacji ponieważ wpływa również na wizerunek Wydziału Medycyny Weterynaryjnej. Odzież ochronna – zwykle biały fartuch lekarski lub spodnie i bluza. Nie należy stosować tej samej odzieży ochronnej do pracy w różnych strefach zagrożenia biologicznego. Odzież ochronna jednorazowa – zwykle fartuch biały flizelinowy lub foliowy z długimi rękawami, zapinany lub wiązany na plecach; rękawiczki lateksowe/nitrylowe diagnostyczne lub sterylne chirurgiczne; foliowe ochraniacze na buty. Ponadto jeśli to jest konieczne maseczka lub półmaska respiratorowa oraz okulary ochronne lub osłona twarzy (przyłbica)

Opieka nad pacjentami zakaźnie chorymi lub podejrzanymi o chorobę zakaźną (bariera epizootyczna)

Podczas opieki nad pacjentami powinny być zachowane środki ostrożności odpowiednie do rodzaju wykonywanych procedur i rodzaju narażenia na czynniki biologiczne. Niniejsze wytyczne stosuje się przy pracy z materiałem biologicznym takim jak tkanki lub płyny ustrojowe, podczas obsługi żywych zwierząt, sprzątania klatek lub boksów zajmowanych przez zwierzęta z chorobami zakaźnymi lub podejrzanymi o występowanie choroby zakaźnej, sekcji zwłok lub badania tuszy zwierzęcia, które zmarło z podejrzeniem choroby zakaźnej.

- używać odzież ochronną (fartuch laboratoryjny lub kombinezon) oraz rękawice podczas opieki nad pacjentami chorymi lub podejrzanymi o chorobę zakaźną (klasa zagrożenia 3 lub 4).

- podczas wykonywania czynności przy których dochodzi do rozpryskiwania materiału biologicznego, powstawania pyłu lub powstawania aerozolu stosować rękawice, maski chirurgiczne i okulary ochronne.

- jeżeli rękawica ulegnie rozdarciu, przebiciu lub wystąpi inny uraz, należy usunąć rękawiczki i jeśli jest możliwa dalsza bezpieczna praca należy założyć nowe rękawice.

- stworzenie możliwość mycia butów lub stosowanie jednorazowych ochraniaczy na buty w miejscach o zagrożeniu klasy 3 i 4 ułatwia zapobieganie rozprzestrzenianiu materiału zakaźnego na całym wydziale.

- w zależności od okoliczności i rodzaju zagrożenia może być konieczne zastosowanie dodatkowych zabezpieczeń w postaci osłony twarzy lub respiratorów

INNE:

Postępowanie w przypadku pogryzienie lub oślinienia skóry uszkodzonej przez zwierzę nieznanego pochodzenia. Ranę należy przemywać przez ok. 5 minut wodą z mydłem (najlepiej antybakteryjnym). Następnie należy zdezynfekować ranę. Po czym należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Zgodnie z ustawą o zakładach leczniczych dla zwierząt z dnia 18 grudnia 2003 roku oraz rozporządzeniami wykonawczymi Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 sierpnia 2004 r. w sprawie wymagań dla poszczególnych kategorii zakładów leczniczych dla zwierząt na terenie Wydziału Medycyny Weterynaryjnej funkcjonują zakłady lecznicze dla zwierząt oznaczone zgodnie z obowiązującym prawem.

Komentarz : - czy umieszczać instrukcje mycia rąk i inne wytyczne w tym dokumencie? (instrukcje takie są dostępne w każdym pomieszczeniu i na każdym stanowisku – a przynajmniej powinny być dostępne)

Przykładowa instrukcja  - mycie i dezynfekcji powierzchni

1. Częstotliwość: Po zakończeniu pracy

2. Czynności: -usunąć mechanicznie zanieczyszczenia stałe -zebrać resztki za pomocą szczotki lub zgarniaczki -oczyścić syfony w kratkach ściekowych -spłukać ciepłą wodą o temperaturze ok. 30-40°C -umyć powierzchnie ręcznie lub pianowo -spłukać powierzchnie wodą -nanieść środek dezynfekujący -opłukać powierzchnie wodą

3. Odpowiedzialność: Odpowiedzialny za systematyczne i skuteczne mycie i dezynfekcję jest wyznaczony pracownik – po zakończeniu czynności przeprowadza ocenę wizualną i zapisuje wynik w karcie kontroli.

4. Stosowane środki:

Środek do mycia:

Mydło w płynie

 - stężenie płynu roboczego 100%

 - temperatura stosowania: zakres od -10 do +30 °C

- czas niezbędny do dezynfekcji: 1- 5 minut

Środek do dezynfekcji: na bazie alkoholu etylowego

- stężenie płynu roboczego 70%

 - temperatura stosowania: -10- +30°C

 - czas niezbędny do dezynfekcji: 30 s do 5 minut

Ręce należy myć

- przed rozpoczęciem i po zakończeniu pracy.

- przed i po kontakcie z każdym pacjentem

- po kontakcie z materiałem biologicznym takim jak: krew, płyny ustrojowe, wydzieliny, wydaliny czy skażonymi przedmiotami

- po zdjęciu rękawiczek

- pomiędzy różnymi zabiegami wykonywanymi u tego samego pacjenta, aby uniknąć

- przeniesienia zakażenia na inne części ciała.

- po pracy z próbkami laboratoryjnymi

- po czyszczeniu klatek lub boksów

- przed posiłkami i przerwami

- przed i po skorzystaniu z toalety

Zalecany sposób mycia rąk

- ręce opłukać pod bieżącą wodą.

- pobrać mydło z dozownika i zgodnie z podaną techniką myć ręce przez około 30 sekund.

- spłukać ręce wodą.

- ręce dokładnie osuszyć papierowym ręcznikiem.

- zużyty ręcznik umieścić w pojemniku na zużyte ręczniki. Uwaga: Nie należy dotykać rękoma pojemnika na zużyte ręczniki.

Technika mycia rąk

- pocieranie wewnętrznych części dłoni.

- pocieranie wewnętrzną częścią prawej dłoni o grzbietową część lewej dłoni, a następnie w zmienionej kolejności – wewnętrzną częścią lewej dłoni o grzbietową – dłoni prawej.

- pocieranie wewnętrznych części dłoni z przeplecionymi palcami, aż do zagłębień między palcami.

- pocieranie górnych części palców prawej dłoni o wewnętrzną część lewej dłoni z palcami złączonymi, a następnie odwrotnie.

- opbrotowe pocieranie kciuka prawej dłoni o wewnętrzną część zaciśniętej na niej lewej dłoni, a następnie odwrotnie.

- obrotowe pocieranie wewnętrznej części lewej dłoni złączonymi palcami dłoni prawej, a następnie odwrotnie.

Zalecana metoda dezynfekcji rąk

- nałożyć środek dezynfekcyjny na dłoń.

- rozprowadzić po powierzchni obu dłoni i nadgarstków.

- pozostawić do wyschnięcia i nie spłukiwać.

W celu zminimalizowania ryzyka zakażenia i zachowania czystości rąk, personel WMW oraz studenci mający kontakt z pacjentem lub materiałem biologicznym powinni mieć krótkie paznokcie i nie powinni nosić na rękach biżuterii. Preparaty myjące i dezynfekcyjne Do wykonywania zabiegów mycia należy stosować preparaty przeznaczone do higieny komunalnej lub w służbie zdrowia. Do wykonywania zabiegów dezynfekcji należy stosować wyłącznie preparaty o udowodnionym działaniu biobójczym wpisane do Rejestru Produktów Biobójczych publikowanego przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych na stronie www.urpl.gov.pl. Ulotki Informacyjne oraz Karty Charakterystyki Produktu preparatów chemicznych należy dołączyć do dokumentacji mycia i dezynfekcji. Pracownicy korzystający z produktów chemicznych mają obowiązek zapoznania się z informacjami w Ulotkach Informacyjnych oraz Kartach Charakterystyki Produktu. Stanowiska dezynfekcji butów Ważnym czynnikiem wpływającym na rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych jest przemieszczanie się osób i różnego rodzaju transport osób i sprzętów w otoczeniu chorego. Drobnoustroje znajdujące się na podłogach mogą być przenoszone na podeszwach i kołach na duże odległości. W celu przerwania tej drogi zakażenia tam gdzie to jest niezbędne należy stosować maty nasączone preparatem dezynfekcyjnym a jeśli stosowane są buty ochronne należy stosować baseny lub pojemniki z roztworem preparatu dezynfekcyjnego. Roztwór dezynfekcyjny powinien być regularnie zmieniany zgodnie z zaleceniami producenta oraz w sytuacji kiedy ulegnie znacznemu zanieczyszczeniu, tak aby pozostawał skuteczny przez cały okres stosowania. W pobliżu stanowiska dezynfekcji butów należy umieścić instrukcję dezynfekcji butów oraz sposób monitorowania aktywności roztworu preparatu dezynfekcyjnego. Instrukcja powinna również zawierać informację o sposobie wymiany lub uzupełnienia roztworu lub sposób poinformowania osoby odpowiedzialnej za te czynności. Każda osoba korzystająca ze stanowiska dezynfekcji zobowiązana jest do przestrzegania instrukcji, sprawdzania stopnia zużycia roztworu i w razie potrzeby jego wymiany lub poinformowania osoby odpowiedzialnej.